“Hoewel maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) hoog op de agenda staat bij het Nederlandse bedrijfsleven, blijft de aandacht voor schade aan mens en natuur, gecertificeerde milieubeheersystemen en diversiteitsbeleid achter,” aldus onderzoeksleider Henk Volberda van de Nederlandse Innovatie Monitor 2021 .
Maar liefst een kwart van de bedrijven verwacht daarbij de klimaatambities deze eeuw niet te halen. “Nederlandse bedrijven prefereren economische doelstellingen boven maatschappelijke doelstellingen; winstgevendheid vormt nog steeds de belangrijkste drijfveer,” stelt Volberda.
Sterk herstel
Het Nederlandse bedrijfsleven is zeer optimistisch over het herstel na de corona-crisis, zo blijkt uit de nieuwe Innovatie Monitor. Het merendeel van de bedrijven ziet een actieve rol weggelegd voor de overheid bij verder herstel.
Bedrijven pakken door met de digitale transformatie en innovatie bevindt zich op een niet eerder gemeten niveau.
Circa 55 procent van de Nederlandse ondernemingen is zich door de corona-crisis meer gaan richten op de lange termijn en bedrijven zijn duidelijk meer gaan investeren in innovatie, met name in R&D en ICT.
MVO in de praktijk
In de Innovatie Monitor is gevraagd in hoeverre Nederlandse bedrijven zich richten op MVO. Hieruit blijkt dat op vijf van de twaalf punten de helft van de bedrijven positief scoort.
Veel bedrijven besteden bijvoorbeeld aandacht aan MVO op hun website, zij stellen vrijwel allemaal budget beschikbaar voor de ontwikkeling van medewerkers, en ruim de helft van de bedrijven houdt stakeholderdialogen.
Maar op zeven punten scoort minder dan de helft positief. Volberda: “De schade aan mens en natuur wordt vaak nog niet gemeten, er zijn nog relatief weinig bedrijven met een gecertificeerd milieubeheersysteem en bijna de helft van de bedrijven heeft nog geen beleid voor diversiteit en inclusiviteit.”
Verder blijkt uit de Innovatie Monitor dat minder dan de helft van de bedrijven de herkomst traceert van goederen en materialen die zij inkopen. Slechts 41 procent maakt producten die na gebruik makkelijk te recyclen zijn.
Ongeveer 40 procent van de bedrijven gebruikt voor minimaal een kwart aan hernieuwbare energie. Dit betekent dus dat er nauwelijks Nederlandse bedrijven zijn die al voor 100 procent op duurzame energie draaien.
Op 7 van de 12 punten scoort minder dan de helft van de Nederlandse bedrijven positief.
Klimaatambities
Gevraagd naar het jaar waarin ondernemingen ernaar streven om een min of meer verwaarloosbare ecologische voetafdruk te hebben, geeft 55 procent van de Nederlandse bedrijven aan dit uiterlijk in 2030 te willen bereiken. Dat is 7 procent meer dan in 2020.
Bij het aantal organisaties die in de periode 2031-2050 hun ecologische voetafdruk willen beperken tot een zo goed als verwaarloosbaar niveau, is juist een daling waarneembaar: van 33 procent in het vorige jaar naar 22 procent in dit jaar.
Het aantal organisaties dat aangeeft niet of pas in de verre toekomst – later dan 2099 – hun ecologische voetafdruk te willen minimaliseren, is toegenomen. Dit lag in 2021 op 22 procent, ten opzichte van 13 procent in 2020.
Polarisatie
Volberda stelt dat ‘deze bevindingen laten zien dat de klimaatambitie van het Nederlandse bedrijfsleven polariseert’.
Enerzijds is het aandeel klimaatambitieuze bedrijven met 7 procent gestegen: deze koplopers proberen vanuit een maatschappelijke visie of door externe regelgeving hun ecologische voetafdruk versneld te minimaliseren.
Anderzijds groeit de groep van achterblijvers die duidelijk zijn afgehaakt met bijna 9 procent. Maar liefst een kwart van de bedrijven denkt het deze eeuw niet te redden. “Gezien het recent gepubliceerde rapport van het klimaatpanel van de Vereinigde Staten (IPCC) is dit een zeer zorgelijke ontwikkeling,” concludeert Volberda.
