Vijf artsen hebben de krachten gebundeld om te waarschuwen tegen het negatieve effect dat windmolens kunnen hebben op direct omwonenden: mensen die bijvoorbeeld op zo’n 300 meter van een turbine wonen, zoals ook het plan is in Amsterdam. Het gaat daarbij onder meer om slaapverstoring, chronische stress en hartklachten.
Dit initiatief omvat de lancering van de site Windwiki.nl met wetenschappelijk onderzoek over dit onderwerp en de financiering van een onafhankelijke epidemioloog die RIVM-rapporten over de 300 meter norm gaat doorlichten.
Klinisch epidemiologe Anne-Marike Smit, cardioloog Jeroen Bucx en huisarts Sylvia van Manen hebben zich onder andere aangesloten bij Windwiki.
De medici zijn ‘zich bewust van de gevolgen die klimaatopwarming heeft op de aarde, en vinden dat hier maximaal actie op moet worden ondernomen – maar níet zodanig dat ons land daardoor voor velen onbewoonbaar wordt.’
Verder signaleren zij dat ‘nieuwe technologieën dikwijls worden geïntroduceerd zonder dat de veiligheid is bewezen.’ En dat wetenschappelijk onderzoek over het effect van windmolens op de gezondheid van mensen onvoldoende bekend is bij beleidsmakers, artsen en de bevolking.
Stevige kritiek
Er is vanuit deze groep artsen forse kritiek op het Nederlandse beleid waarbij na 2011 de normen over geluidshinder, uitgedrukt in decibel, sterk zijn verlaagd om het bouwen van windmolens in dit dichtbevolkte land mogelijk te maken.
Zij geven ook aan dat in andere Europese landen de afstand tussen windturbines en omwonenden veel groter is. In Vlaanderen is dit bijvoorbeeld 830 meter, bijna drie keer zo ruim als de Nederlandse norm die nu nog op 300 meter ligt. Denemarken legt deze grens bij 1.100 meter.
Verder verwijzen zij naar de nota die Amsterdamse artsen eind maart publiceerden, waarin staat dat het RIVM, die de 300 meter norm goedkeurde, zich daarbij baseerde op onderzoeken waarbij de tiphoogte van turbines maximaal 120 meter is.
Maar geplande windmolens aan de Amsterdamse stadsgrenzen en op andere locaties in Nederland, zijn 200 tot 270 meter hoog. De effecten van dit type turbine op de gezondheid van mensen die op 300 meter afstand wonen is nog niet eens onderzocht, aldus de artsen van Windwiki.
Het RIVM baseert de 300 meter norm op onderzoeken waarbij de tiphoogte van turbines maximaal 120 meter is. Maar geplande windmolens rondom Amsterdam zijn 200 meter hoog.
Kennis over windmolens
De artsen gaan nu eerst aan de slag om het beschikbare medische onderzoek via hun site Windwiki.nl meer bekendheid te geven. Dit omvat allerlei wetenschappelijke disciplines: van audiologie, cardiologie, endocrinologie tot epidemiologie, neurologie en psychologie.
Ook zijn de uitkomsten van deze studies samengevat in een aantal vraagstukken, bijvoorbeeld of windturbines infrasoon en laagfrequent geluid produceren, en wat er bekend is over het effect hiervan op de gezondheid van mensen.
Verder heeft een onafhankelijke epidemioloog opdracht gekregen van de artsen om RIVM-rapporten uit 2019 en 2020 over de hinder door turbines grondig door te lichten. Op basis van deze rapporten heeft het RIVM namelijk de 300 meter norm goedgekeurd.
Deze evaluatie wordt ook peer-reviewed door andere onderzoekers en komt na de zomer op Windwiki.nl te staan – ongeacht de uitkomst. Kosten voor dit onderzoek bedragen ruim 10.000 euro , waarvoor een crowdfundingscampagne is gestart.
Onrust in samenleving
Staatssecretaris Dilan Yeşilgöz-Zegerius van Economische Zaken en Klimaat heeft inmiddels het RIVM opdracht gegeven om een ‘Expertisepunt windenergie en gezondheid’ op te zetten, dat aanvullend gezondheidsonderzoek gaat doen. Dit om tegemoet te komen aan alle maatschappelijke onrust.
De gemeenteraad in Amsterdam besloot net daarvoor in mei om toch door te gaan met de bouw van 17 windturbines aan de rand van de stad. Negen van deze turbines komen in het havengebied te staan.
Voor de andere acht moet nog een locatie worden gevonden. Bijvoorbeeld langs de noordelijke Ringweg A10, bij Zuidoost of uit de kust bij IJburg. Plan is om deze klus voor 2025 te klaren.
Maar het verzet vanuit de Amsterdamse bevolking tegen deze windmolens zou na de zomer wel eens een heel nieuwe impuls kunnen krijgen als uit onafhankelijke evaluatie blijkt dat de norm van 300 meter toch niet haalbaar blijkt te zijn.
