Zelf zeep maken is een trend: steeds meer mensen gaan hiermee aan de slag. Maar het is beslist geen koud kunstje. Zeep maak je namelijk door natriumhydroxide en water met elkaar te mengen. Zo ontstaat natronloog.
Dat voeg je toe aan een olie naar keuze, bijvoorbeeld kokosolie. Zo komt er een chemische reactie op gang: de verzeping.
Nu is natriumhydroxide een brandend goedje , waarmee je alleen aan de slag kunt als je een veiligheidsbril draagt, een shirt met lange mouwen aantrekt en handschoenen aandoet.
Ook kunnen bij het maken van natronloog dampen vrijkomen die schadelijk zijn voor je longen. Goed ventileren is dus een vereiste.
Uiteindelijk ontstaat er dan wel iets bijzonders. Verzeping is namelijk pure magie: de moleculen waaruit de natronloog en de olie bestaan, vallen uit elkaar en verbinden zich tot een heel nieuwe substantie – de zeep. Er blijft dus niets over van dat brandende goedje waar het mee begon.
Uitleg over veiligheidsmaatregelen bij het maken van zeep – vanaf 5.38 minuten.
100% biologisch
De afgelopen tien jaar zijn er in Nederland een aantal zeepziederijen opgericht die zelf 100% biologische zeep maken. Bijvoorbeeld Werfzeep uit Utrecht of het in Duiven gevestigde atelier Botma & Van Bennekom , die ooit in een Amsterdams tuinhuisje zijn gestart.
Bij 100% biologische zeep weet je zeker dat bij de teelt van de ingrediënten voor de zeep, bijvoorbeeld lavendel, citroen, sinaasappel of koffie, geen gevaarlijke pesticiden zijn gebruikt. Die kunnen dus ook niet in de zeep terechtkomen.
Dat is belangrijk, omdat je huid allerlei stoffen kan absorberen die ook in je bloed terecht kunnen komen, om zo je hele lichaam door te gaan.
Voor dit artikel zijn allerlei zeepziederijen in Amsterdam doorgelicht. Daaruit bleek dat er ook een maker is waarbij in de zeep onder meer Butylphenyl Methylpropional zit. Deze chemische stof kan bij veelvuldig gebruik de vruchtbaarheid van mannen aantasten en schadelijk zijn voor een foetus.
Vandaar dat deze stof in de Europese Unie vanaf maart 2022 verboden wordt om te gebruiken in cosmetica en schoonmaakproducten. Zulke chemicaliën wil je dus niet in je zeep hebben.
Butylphenyl Methylpropional, ook bekend als Lysmeral, is vanaf maart 2022 verboden in de EU.
Tips bij kopen
Let dus goed op welke ingrediënten er in handgemaakte zeep zitten. Sommige bedrijven schermen graag met termen als ‘natuurlijke ingrediënten’ of het woord ‘puur’. Een plant kan echter helemaal suf gespoten zijn met pesticiden, maar komt dan nog steeds uit de natuur.
Alleen biologisch gecertificeerde ingrediënten zijn een indicatie dat er geen gevaarlijke stoffen zijn gebruikt bij de teelt, en dat die dus ook niet in de zeep terecht kunnen komen.
Op de site Waarzitwatin kun je eenvoudig controleren of ingrediënten in verzorgingsproducten schadelijk kunnen zijn of niet.
Wees ook niet onder de indruk als een zeepziederij schermt met zinnen als ‘onze ingrediënten zijn gecontroleerd door adviesbureau XXX’. Check in zo’n geval eerst de website van een dergelijk bureau, en kijk of het om een bedrijf met een goede reputatie gaat.
Echt duurzaam
100% biologische handzeep heeft als voordeel dat je er niet alleen je handen mee kunt wassen, maar ook dat je huid verzorgd wordt door bestanddelen als rozenolie of aloë vera.
Bij biologisch telen loopt de natuur geen schade op, dus het is goed voor mens én milieu.
Dankzij de vaste vorm is een papieren verpakking voldoende. Dat maakt het sowieso duurzamer dan vloeibare handzeep.
Papier is namelijk gemakkelijk te recyclen . Dat is niet het geval bij plastic flessen, ook niet als ze van bioplastic zijn gemaakt.
Ook ontstaat bij het maken van vloeibare zeep tien keer meer CO2 dan bij vaste zeep. En je verbruikt bij het wassen van je handen maar liefst zes keer meer vloeibare zeep dan vaste zeep.
Hoe minder je van een product nodig hebt, hoe beter het is voor je portemonnee. Dat is ook nog eens een bijkomend voordeel.
Verder: als je bij een lokale maker koopt, stimuleer je de lokale economie en werkgelegenheid. Hoe meer geld er in Amsterdam zelf in omloop is, hoe leuker het wordt voor iedereen – zeker als er kansen komen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
Landbouwgif leidt ertoe dat insecten doodgaan, en zonder insecten kunnen vogels weer niet overleven.
Amsterdamse zeepziederijen
Waar kun je nu in Amsterdam terecht voor 100% biologische handzeep? Deze stad telt twee van dit soort makers: Zeepziederij Borssenburg en de Amsterdamsche Zeepfabriek.
Zeepziederij Borssenburg gebruikt biologische ingrediënten voor hun zeep, waar een eerlijke prijs voor is betaald. De zepen hebben een wikkel van FSC-recycled papier.
Er zijn 14 soorten handzeep bij hen te koop, zoals honingzeep, lavendelzeep en goudbloemzeep. En de Amsterdam zeep, volgens een oud recept. Amsterdam kent namelijk een rijke geschiedenis waar het gaat om zeep maken.
Daarnaast kun je hier nog allerlei andere producten kopen. Bijvoorbeeld scheerzeep, lippenbalsem, deodorant en haarzeep.
Verkoop via de eigen webshop en negen winkels in Amsterdam, waaronder die van de Hortus Botanicus, Museumshop Hermitage Amsterdam en Drogisterij Van Gelder.
Bij de Amsterdamsche Zeepfabriek kun je vijf handzepen kopen die 100% biologisch zijn, met namen als Kwiek, Leut en Sjoko. Deze zepen bevatten bijvoorbeeld eucalyptus, koffie en cacaoboter.
Alleen Zuip is niet 100% biologisch, want hier zit bier in verwerkt van de Amsterdamse brouwerij De Prael. Dat is een sociaal project, waar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt weer nieuwe kansen krijgen.
Deze zepen zijn ook te koop via de eigen webshop , meerdere Amsterdamse winkels, zoals drogisterij Jacob Hooy en natuurwinkel Ekodis, Boeren & Buren, en diverse markten.
Ook de producten van Werfzeep en Botma & Van Bennekom zijn in allerlei Amsterdamse winkels te koop.
