Kijken naar een wisent, brengt je in direct contact met een heel ver verleden – tot aan de laatste ijstijd van zo’n 10.000 jaar geleden. Het dier kwam eeuwenlang in grote delen van Europa voor, maar legde honderd jaar geleden bijna het loodje door jachtpartijen en het omzetten van natuur naar landbouwakkers en weiden voor veeteelt.
Deze wandeling laat je kennismaken met dit grootste, nog levende landzoogdier in Europa. Sinds 2007 stapt een kudde wisenten , ook wel bekend als de Europese bizon, door het Kraanvlak. Dit deel van nationaal park Zuid-Kennemerland is speciaal voor hen afgesloten.
Wisenten zijn trage herkauwers die vooral dol zijn op zacht gras, boomblaadjes, jonge twijgen en bast. In de herfst komen daar eikels, beukennootjes en bessen bij. Ze buigen met hun sterke hoofd en lichaam ook takken en stammen kapot en eten dan de malse delen op. Of schuren eens lekker tegen een boom om hun vacht goed door te kammen.
Zo weten ze een heel bos en dichtbegroeide stukken met struiken open te maken. Dat geeft weer ruimte aan bijzondere plantjes en bloemen, die weer allerlei insecten aantrekken.
Bronstkuil
In het Kraanvlak hebben de wisenten allerlei favoriete plekjes, bijvoorbeeld om heerlijk in het zand te baden, samen bronstig in een kuil bezig te zijn of ergens anders rustig te herkauwen. Ze trekken van de ene plek naar de andere, en daardoor ontstaan paadjes waar het gras kort is of de bodem zandig. Voor bijvoorbeeld de zandhagedis is zo’n ‘wildwissel’ net een snelweg: razendsnel glibbert-ie van de ene plek naar de andere.
De wisenten en alle andere grazers in dit gebied – konikpaarden, reeën, damherten en Schotse hooglanders – zorgen voor een afwisselend landschap. Je wandelt hier door ruig grasland en rul zand. Er zijn steile duinpartijen die een weids uitzicht bieden op stukken bos en waterpartijen. En er is een grote zandvlakte met stuivend duin.
De afgelopen jaren onderzochten wetenschappers hoe de wisenten en de andere grazers in het gebied samenleven. En of deze grote dieren wel goed samengaan met wandelaars in het gebied. De kudde doet het goed, en elk jaar komen er nieuw geboren kalfjes bij.
Wisentenpad
Het Wisentenpad is een voetspoor gemarkeerd met gele paaltjes in het Kraanvlak. Het pad is circa 3 kilometer lang en is vanaf 1 september tot 1 maart open.
Hoe kom je er?
Met de fiets ben je vanaf Amsterdam zo in Zandvoort aan Zee: een ritje van circa 1,5 uur. Je kunt natuurlijk ook de trein nemen, of met de fiets in de trein teruggaan.
De trein van Amsterdam naar Zandvoort aan Zee komt aan op spoor 2. Stap de trein uit en ga naar links, het perron af. Het stationsgebouw hou je dus in de rug. Steek aan het einde van het perron de weg over naar links, en loop een paar meter over de Vondelstraat. Neem dan de eerste afslag rechts naar de Tollenstraat. Loop deze uit tot net voorbij de kruising met de Van Lennepweg. Daar maakt de Tollenstraat een bocht naar links, en op die plek is een voetpad dat rechtdoor gaat. Loop dit voetpad helemaal af en ga dan rechts de Kamerlingh Onnestraat op. Loop de Kamerlingh Onnestraat helemaal uit totdat je bij het Duinpieperpad komt. Dit pad gaat eerst naar rechts, langs de Wattstraat en dan naar links waar de ingang naar het nationaal park Zuid-Kennemerland ligt. Hier begint het Wisentenpad. Met een trap klim je over het hek. Volg alle gele paaltjes totdat je het gebied via een trap over het hek weer verlaat. Steek daar de weg over, en blijf de gele plaatjes volgen. Zo kom je op het strand. Sla linksaf om in Zandvoort te komen.
Info voor wandelaars
Honden zijn niet toegestaan, ook niet aangelijnd. Loop rustig. Hardlopen of joggen is niet toegestaan. Voer de dieren niet. Laat de dieren ongestoord hun route kiezen en geef ze de ruimte. Hou minstens 50 meter afstand. Keer om en loop terug als de dieren op het pad liggen of naar je toe komen. Hou afstand van kalfjes: alle dieren beschermen hun jongen. Blijf op het pad om zo de aanwezige flora en fauna zo min mogelijk te verstoren.
Meer wisenten in Europa
De kudde in het Kraansvlak brengt genoeg jongen voort om wisenten over te plaatsen naar andere delen van Nederland, zoals de Maashorst in Brabant, en naar Spanje.
In heel Europa is het aantal wisenten gestaag gegroeid in de afgelopen jaren, tot zo’n 8.500 dieren . Het dier behoort daarmee nog steeds tot de bedreigde soorten, maar er is in ieder geval wel vooruitgang.
Rewilding Europe is één van de organisaties die zich inzet voor de herintroductie van wisenten in de Europese natuur. In 2019 zijn de eerste wisenten bijvoorbeeld in Bulgarije losgelaten, zodat ze ook daar weer vrij in het wild rondlopen. Ook in Roemenië, Slowakije, Oekraïne, Duitsland, Frankrijk en Spanje zijn wisenten inmiddels weer present.
De grootste kudde loopt rond in Polen, waar wel 2.000 wisenten verspreid over 7 kuddes door het land heen struinen. De eerste wisent die het echter in 2017 waagde een poot over de grens met Duitsland te zetten, werd binnen een paar dagen doodgeschoten . Er is dus nog een lange weg te gaan voordat wisenten weer vrij door heel Europa hun ruimte kunnen innemen.
