Vanaf de A10 duiken dagelijks zo’n 37.000 bestelwagens Amsterdam in. En dan is er ook nog een eindeloze stroom aan vrachtwagens die elke dag de stad opzoekt. Samen stoot al dit verkeer veel schadelijke gassen uit, waaronder CO2 en een hoop fijnstof.
Al die CO2-uitstoot is slecht voor het klimaat, en al dat fijnstof is slecht voor de volksgezondheid. Zo’n 4,2 miljoen Nederlanders worden jaarlijks blootgesteld aan zoveel fijnstof dat het de maximale waardes van de Wereld Gezondheidsorganisatie overschrijdt.
Nederlanders leven gemiddeld negen maanden korter als gevolg van deze vieze lucht. En daardoor sterven er elk jaar circa 11.000 mensen vroegtijdig door luchtverontreiniging.
Plan is dus om Nederlandse steden, waaronder Amsterdam , te ontdoen van vervuilende vrachtwagens of bestelbusjes. Dit vervoer mag alleen nog schone lucht uitblazen. En die klus moet in 2025, dus over vier jaar, geklaard zijn.
7 Megaton aan CO2 wegwerken
Deze nationale operatie, geheten ‘Uitvoeringsagenda stadlogistiek’ , krijgt inmiddels steun van 14 gemeenten, partijen uit de vervoerssector en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
Maar dat aantal van 14 gemeenten is bij lange na niet genoeg. In het Klimaatakkoord is namelijk afgesproken dat er in 2025 circa 30 tot 40 steden zijn waar uitstootvrije bestelbusjes en vrachtwagens door de stad zoemen. Er moeten dus veel meer gemeenten mee gaan doen. De hoop is dat dit aantal rond de zomer op minimaal 30 ligt.
Dit is slechts de eerste stap van een groter plan. De tweede stap is dat het deze 30 gemeenten inderdaad lukt om alleen nog uitstootvrije bestelbusjes en vrachtwagens in 2025 rond te laten rijden. Dit leidt naar verwachting tot een besparing van 1 Megaton CO2-uitstoot.
Die besparing is hard nodig, want nu al is duidelijk dat bepaalde doelstellingen uit het Klimaatakkoord niet haalbaar zijn, aldus Natuur & Milieu. De hele vervoersector gaat namelijk in 2030 naar schatting zo’n 7 megaton meer CO2 uitstoten dan zou mogen.
Met de maatregel om alleen nog uitstootvrije bestelbusjes en vrachtwagens in minimaal 30 gemeenten te accepteren, wordt dus geprobeerd om van dat overschot van 7 Megaton CO2 er tenminste 1 Megaton af te snoepen.
In 2013 streefde Amsterdam naar de realisatie van 1.000 laadpalen. Dat aantal lag in 2020 op zo’n 9.600 stuks. Plan is nu om dit ruim te verviervoudigen in krap 5 jaar tijd naar 38.500 laadpunten.
Is het plan van de gemeente Amsterdam realistisch?
De gemeente Amsterdam gaat fors inzetten op elektrisch vervoer om het verkeer in de stad uitstootvrij te maken. Maar waar komt al die elektra vandaan? Hoe groen is die elektra? En hoe zit het met het opladen van al die bestelbusjes en vrachtwagens in en rondom de stad?
Wat het eerste betreft: de vraag naar stroom stijgt snel in Amsterdam. Dit ligt nu op circa 750 MW, maar verdrievoudigt bijna in de komende 30 jaar, tot wel 200 MW. Datacenters en industrie hebben de grootste netimpact, gevolgd door nieuwbouw en mobiliteit.
Vervolgens is er ook nog een plan om Amsterdam te gaan voorzien van duurzame energie. Het gemeentebestuur wil daar onder meer windmolens voor inzetten. Dat levert heftig verzet op bij tal van Amsterdammers die geen 200 meter hoge stalen zuil met zinderende wieken vlak voor hun deur willen hebben.
En dan nog het opladen van al die elektrische bestelbusjes en vrachtwagens. In november 2020 is een rapport uitgebracht, het Strategisch plan Laadinfrastructuur 2020-2030 Laad me , door de gemeente Amsterdam.
Het duurt nu tot 6 maanden om de aanvraag voor een laadpaal te honoreren. Plan is om dat vanaf 2022 te versnellen. Dat is drie jaar voor de deadline van 2025 om de stad te voorzien van uitstootvrije bestelbusjes en vrachtwagens.
Daarin komt naar voren dat er momenteel zo’n 9.600 laadpunten zijn in Amsterdam. Om in 2025 in de laadbehoefte te voorzien, zijn circa 37.000 laadpunten nodig voor personenauto’s en bestelvoertuigen. En daarbovenop nog eens zo’n 1.500 laadpunten voor vrachtwagens. Dat is dus ruim een verviervoudiging van het aantal laadpunten in krap 5 jaar tijd.
En dat terwijl er geen enkel concreet plan klaarligt om dit te realiseren. In het rapport Laad me staat slechts een uitrolstrategie beschreven met algemeenheden als ‘Laden gebeurt zoveel mogelijk op privaat en semi-publiek terrein’ en ‘De plaatsing van publieke laadinfrastructuur gebeurt strategisch en datagestuurd.’
Op gezette tijden geeft het rapport wel een goed beeld van de realiteit. Het duurt bijvoorbeeld nu tot 6 maanden om de aanvraag voor een laadpaal te honoreren. Vanaf 2022 komt er een datagestuurde aanpak. Als de laadpalen in een buurt veel bezet zijn, gaat de aanvraag voor een nieuwe laadpaal automatisch de deur uit.
Dus pas drie jaar voor de deadline van 2025 zal het bijplaatsen van laadpalen sneller gaan. Tenminste, als het lukt dit deel van alle plannen wél te realiseren.
Het plaatsen van meer windmolens om Amsterdam van duurzame energie te voorzien, stuit op fel verzet van bewoners die zo’n stalen zuil niet vlak voor de deur willen.
Subsidie voor uitstootvrije bestelbusjes en vrachtwagens
Er zijn in ieder geval drie subsidieregelingen waar ondernemers gebruik van kunnen maken voor de aanschaf van uitstootvrije bestelbusjes of dito vrachtwagens.
De gemeente Amsterdam subsidieert de aanschaf van maximaal 5 uitstootvrije voertuigen , met een bedrag tot 40.000 euro per bestelauto, plug-in hybride vrachtauto of autobus. Deze regeling loopt t/m 31 december 2021.
Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft 22 miljoen euro klaarliggen voor de aanschaf van bedrijfsauto’s die alleen schone lucht wegzetten. Met een maximum van 5.000 euro per voertuig. Deze regeling geldt zolang er euro’s in de pot zitten. Vanaf 15 maart t/m 31 december 2021 zijn aanvragen mogelijk.
De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland subsidieert nieuwe technologie en demo-projecten van voertuigen met een lage of nul CO2-uitstoot . Er is in totaal 9,2 miljoen euro beschikbaar voor experimenten met goederenvervoer over de weg, bestelbusjes en vaartuigen voor goederenvervoer. Plus extra miljoenen voor kennisopbouw, cofinanciering, haalbaarheidsstudies en innovatieclusters. Deze regeling loopt van 23 maart tot 6 april 2021.
